Kuru Domates Mucizesi

Güneşte kurutma, bilinen en eski saklama yöntemlerinden biridir. Antik Mısır ve medeniyetin beşiği olarak bilinen Mezopotamya’da kullanılmış, zamanla tüm Akdeniz kültürlerinde yaygınlaşmıştır. Bugün, İtalya’dan Mısır’a, Türkiye’den Fas’a kadar birçok evde halen doğal yollarla güneşte sebze –meyve kurutulmaktadır.

Güneş, yaşam kaynağıdır. Güneş ışınları, bitkileri olgunlaştırır, lezzet verir. Meyve ve sebzelerin içindeki sağlıklı gücün ortaya çıkmasını sağlar, yararlarını artırır.

Domates, güneşte kurutma geleneğinin mükemmel uyum gösterdiği bir bitkidir. %93’ü sudan oluşan domates, güneş altında kurutulduğunda fazlalıklarından kurtulmuş olur. Yaklaşık 15 kilogram taze domatesten 1 kilogram kurutulmuş domates elde edilir. Üstelik besin değerlerini, vitamin ve minerallerini yitirmez.

Kurutma işleminin sonucunda, domatesin lezzeti yoğunlaşır. Normal domatese göre daha fazla tüketilebilecek forma ulaşan domatesin, bu sayede sağlığa yararlarını da daha konsantre edilmiş olur. Domatesin içerdiği ve sağlığa çok faydalı olan likopen maddesi, kurutulmuş domates ile vücuda daha girer ve etkilerini daha çok gösterir.

Domatesin tarihi

Domates, patlıcangiller (Solanaceae) ailesindendir. Anavatanı Güney ve Orta Amerika olan, yıl boyunca yenebilen bir otsu bitki türüdür. Latince ismi lycopersicum esculentum’dur.

Domates, bir sebze olarak tanınsa da , botanikçiler için bir meyvedir. Çünkü bitki bilimciler, meyveyi, olgun halde olan taze ve kuru şekilde tüketilen ve içinde tohum ve tohumları barındıran bir bitki olarak tanımlanmaktadır. Domatesin içindeki kırmızı çekirdekler düşünülürse, bu tanıma göre meyve olarak sınıflandırılması çok doğaldır.

ABD'de 1893 yılında mahkeme?? (Hangi mahkeme? Hangi karar?) sebzelerle birlikte saklanıp yenildiğinden onu sebze diye sınıflandırmıştır fakat gerçekte meyvedir. Domatesin ilginç bir tarihi vardır. Bolivya ve Peru’da yabani sarı renkli bir domates türü bulunmuş ve sonra Meksika’da yetiştirilip, Kristof Kolomb'un Amerika'yı keşfinden sonra Avrupa'ya gemilerle gönderilmiştir. İtalyanlar sarı renginden ötürü onu altın elma olarak adlandırsa da, çok geçmeden kırmızı türleri de ortaya çıktı. Domates, Amerika'da ilk defa Thomas Jefferson tarafından yetiştirildi. Ama pek çok insan zehirli olduğuna inanarak 1900'e kadar domates yemeyi reddetti. Domates’in ayrıca Avrupa’da romantik bir algısı da vardı; aşk elması olarak adlandırılmıştı.

5. tat

Domates, acı, tatlı, tuzlu ve ekşiden sonra 5. tat olarak bilinen umami lezzetinin en yoğun olduğu bitkisel gıdalardan biridir. Çekici, yuvarlak etli yapısı ise, yoğun glutamattan kaynaklanmaktadır. Umami glutumat ve ribonükleotlar tarafından oluşturulmuş iştah açıcı bir lezzettir. Umaminin tadı hoştur. Diğer tatlarla karışarak yeni lezzetleri ortaya çıkarır. Çoğu insan umaminin farkına varamaz, ama domates, parmesan peyniri, mantar, balık yerken fark edilebilir.

Domatesin üretimi

1-3 metre boya sahip olan domates bitkisinin hafif odunsu bir gövdesi vardır. 10-25 cm uzunluğunda olan yapraklarının üzerinde 5-9 yaprakçık bulunur. Yaprakları tüylüdür. 1-2 cm uzunluğunda ve genellikle sarı olan domates çiçekleri bir sap üzerinde 3-12 adettir. Genellikle kırmızı, yenilebilen meyvesi yabani bitkilerde 1-2 cm çapında iken, kültür bitkilerinde daha büyüktür. Çoğu vitamin bu meyvede bulunur ve kanseri önleyici yapısı vardır. Bu vitamin ve önleyici mineraller domatesin kabuğunda bulunur.

2005 yılının verilerine göre Dünya'da her yıl 125 milyon ton domates üretiliyor. En geniş üretimi yapan ülkeler ise sırasıyla Çin, ABD ve Türkiye.

Domatesin faydaları

-Kurutulmuş domates %100 bitkisel üründür. Yağ, kolesterol içermez ve kalorisi çok düşüktür. Asla Trans Yağ içermez.

-Dünyanın birçok ülkesinde en çok tüketilen gıdalar arasında yer alan domates, besleyiciliğinin ve lezzetinin yanı sıra çok miktarda vitamin de içermektedir. İçinde A, B1, B2, C ve K vitaminleri, niasin, protein, yağ, karbonhidrat, potasyum, kalsiyum ve demir bulunmaktadır.

Özellikle lif açısından zengin olan domates, sindirimi kolaylaştırır. Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasına yardımcı olur ve kabızlığı giderir. İyi bir idrar söktürücüdür ve vücuttaki zararlı maddelerin atılmasına yardımcı olur. Böbrek taşlarının düşürülmesinde faydalıdır. Kanı temizler.

-Domates, diğer birçok kırmızı sebze-meyve gibi, antioksidan özelliklere sahiptir. Özellikle kurutulmuş domates, antioksidan olarak bilinen doğal Vitamin C deposudur. Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsü’ne göre antioksidan bakımından zengin ürünler, hücrelerin korunmasına yardım ederek kanser, diyabet, kalp ve akciğer rahatsızlıkları riskini düşürür.

-Kurutulmuş domates içerdiği likopen sayesinde de çok etkilidir. Uzmanlar, sebze ve meyvelerde bulunan karotene benzeyen bir madde olan likopenin, sağlık açısından son derece yararlı olduğunun bilimsel araştırmalarla kanıtlandığını belirtiyor:

Kasım 1997’de American Journal of Epidemiology tarafından yayımlanan araştırmaya göre, (Hangi araştırma referans verilmesi lazım? ) “Likopen kalp krizi riskini 50% oranında düşüren bir maddedir

Ayrıca likopenin kanseri, özellikle de prostat kanserini, önlemede çok etkili olduğu belirtilmektedir.

Kaynak=Uye oldugum mail grubuna geldi